مرد عمل باشید نه حرف!
- جمعه, ۲۴ خرداد ۱۳۹۲، ۱۱:۰۱ ق.ظ
ضحّاک بن قیس
از یاران نزدیک معاویه، و از شکمخوارگان خون آشام درباری بود، پس از
ماجرای حَکَمَین و نابودی خوارج، معاویه اطلاع یافت که امیرمؤمنان علی ـ
علیه السلام ـ سپاه خود را برای جنگ با او آماده می سازد، به وحشت افتاد و
مردم دمشق و اطراف را دعوت کرد که همه در بیرون از شهر دمشق، اجتماع کنند و
برای جنگ با سپاه علی حرکت نمایند.
یک سپاه صد و چهار هزار نفری تشکیل شد، معاویه «ضحاک بن قیس» را
فرمانده لشکر کرد و همه گونه اختیارات را به او سپرد، و او را به حمله و
قتل و غارت دستور داد.
ضحّاک با سپاه خود به سوی کوفه روانه شد، در مسیر راه به قتل و غارت
پرداخت، تا وقتی که به «ثعلبیّه» رسید، به کاروانی که به سوی مکه برای
انجام مراسم حج می رفتند حمله کرد، و وسائل و زاد و توشه آنها را گرفت و
«عمرو بن عمیس» برادرزاده عبدالله بن مسعود صحابی پیامبر ـ صلی الله علیه و
آله و سلم ـ را با جمعی از همسفرانش کشت.
این خبر به علی ـ علیه السلام ـ رسید، آن حضرت مردم عراق را اکیداً دعوت کرد که حرکت کنند و از هجوم و غارت ضحّاک جلوگیری نمایند.
حضرت علی ـ علیه السلام ـ دید، مردم سستی می کنند، شخصاً از کوفه خارج
شد و خود را به سرزمین «غرَبَّین» رساند و حجر بن عدی (یار مخلص و دلاورش)
را طلبید و او را همراه چهار هزار نفر به سوی جبهه فرستاد.
حجر بن عدی همراه سپاه حرکت کردند و در سرزمین «تدمّر» با لشکر ضحّاک
برخورد نمودند، و جنگ درگرفت، و نوزده نفر از سپاه ضحّاک به هلاکت رسیدند و
دو نفر از سپاه حجر به شهادت نائل شدند، شب فرا رسید، و ضحّاک از تاریکی
شب استفاده کرده و از منطقه گریخت، وقتی صبح شد، حجر بن عدی اثری از او
ندید.[1]
در آن هنگام که خبر غارت و چپاول سربازان ضحّاک به خصوص خبر حمله
کاروان زائران بیت الله الحرام به امیرمؤمنان علی ـ علیه السلام ـ رسید، آن
حضرت برای آماده کردن سپاه خود برای جلوگیری از ادامه کار اشرار، خطبه ای
خواند که در نهج البلاغه (خطبه 29) آمده است.
در این خطبه آن حضرت افراد سست عنصر را سخت توبیخ کرده و بر سر آنها
فریاد کشید که: «هان ای مردمی که پیکرهایتان کنار هم است، ولی دلهایتان از
هم جدا است، در سخن گفتن، آن چنان داغ هستید که سنگ ها را می شکند ولی در
عمل سست می باشید... بدانید که افراد ضعیف و ناتوان هرگز نمی توانند از ظلم
و ستم جلوگیری کنند، مرد عمل باشید نه مرد حرف... .
کار شما به جایی رسیده که پیروزی شما، بی نتیجه است و همچون کسانی هستید که تیرهایشان بی پیکان است... .
«و الله لا اصدّق قولکم ولا اطمع فی نصرکم؛ سوگند به خدا، گفتارتان را تصدیق نمی کنم و امیدی به پیروزی شما ندارم».[2]
شما چه دردی دارید؟ و درمان شما چیست؟ و بیماری شما کدام است؟ آنها
(دشمنان شما) افرادی مثل شما می باشند، چرا آنها پایدارند ولی شما ضعیف!
چرا باید چنین باشد؟!... .[3]
همان گونه که بیان شد، سرانجام علی ـ علیه السلام ـ جبهه را فراموش
نکرد، و خود حرکت نمود و حجر بن عدی را با چهار هزار نفر به سوی ضحاک
فرستاد، و حجر قهرمان به سوی جبهه رفت و با کمال پیروزی، بازگشت.
این نیز ورق دیگری از درس شهامت و رشادت است که علی ـ علیه السلام ـ به پیروانش آموخت.
[1]. شرح نهج البلاغه ابن ابی الحدید، ج2، ص113 و 116ـ118..
[2]. نظیر این سرزنش، بلکه شدیدتر در خطبه 97 آمده است.
[3]. نگاه کنید به خطبه 29 نهج البلاغه، این خطبه یادآور وظیفه ما در مورد حاجیان ایرانی که در ذیحجه 1407ق در مکه به دست دژخیمان آل سعود به شهادت رسیدند، نیز هست و علی ـ علیه السلام ـ وظیفه ما را در این خطبه بیان کرده است.
محمد محمدی اشتهاردی - داستان های نهج البلاغه
