عید فطر ( اعمال عید فطر تا زکات فطریه)
- جمعه, ۱۸ مرداد ۱۳۹۲، ۱۱:۲۲ ق.ظ
عید فطر، روز رها شدن از بندهای گناه و نافرمانی است ؛ روز پاک شدن از هر پلیدی و پلشتی. پیامبر اعظم صلیاللهعلیهوآله فرمود: خداوند متعالی در روز عید به فرشتگان میفرماید: مزد آنانی که به وظایف خود عمل کردند چیست؟ فرشتگان میگویند: خدایا! پاداش آنها به دست توست. خداوند میفرماید: شما فرشتگان گواهی بدهید که من بندگان خود را بخشیدم.
اعمال شب عید فطر
از جمله لیالى شریفه شب عید فطر می باشد و درفضیلت و ثواب عبادت و احیاى آن احادیث بسیار وارد شده و روایت شده است که آن شب کمتراز شب قدر نیست . برای درک این شب عزیز انجام اعمالی از ائمه علیهم السلام به ما سفارش شده است :
-۱ در هنگام غروب آفتاب غسل انجام شود.
۲-آن شب به نماز، دعا، استغفار، درخواست ازحق تعالى و بیتوته در مسجد احیا گردد.
۳-بعد از نماز مغرب و عشا ، نماز صبح و نمازعید فطرذکر؛” الله اکبر الله اکبر، لا اله الا الله و الله اکبر الله اکبر و لله الحمد الحمد لله على ما هدانا و له الشکر على ما اولانا ” گفته شود.
۴-بعد ازنماز مغرب و نافله آن ، دستها را بسوى آسمان بلند کرده و بگوید:” یا ذاالمن و الطول یا ذاالجود یا مصطفی محمد و ناصره صل على محمد وآل محمد و اغفرلی کل ذنب احصیته وهو عندک فی کتاب مبین.” پس به سجده برود و صد مرتبه در سجده بگوید: ” اتوب الى الله ” پس هرحاجت که دارد از حق تعالى بخواهد که ان شاء الله تعالى بر آورده خواهد شد. در روایتی از شیخ آمده که: بعد از نماز مغرب به سجده رود و بگوید” یا ذاالحول یا ذاالطول یا مصطفیا محمدا و ناصره صل على محمد وآل محمد واغفرلی کل ذنب اذنبته و نسیته انا و هو عندک فی کتاب مبین.” سپس صد مرتبه ” اتوب الى الله ” بگو.
-۵ زیارت امام حسین علیه السلام که فضیلت بسیار دارد.
-۶ ده مرتبه ذکر” یا دائم الفضل علی البریة یا باسط الیدین بالعطیة یا صاحب المواهب السنیة صل علی محمد وآله خیرالوری سجیة واغفرلنا یا ذاالعلی فی هذه العشیة.” که ازاعمال شب جمعه است، گفته شود.
-۷ ده رکعت نماز که در شب آخرماه رمضان اقامه می شود که به صورت پنج نمازدو رکعتی ، درهر رکعت بعد از حمد، سوره توحید ده بارخوانده شود. و در رکوع وسجود ده مرتبه ذکر” سبحان الله والحمدلله ولا اله الاالله والله اکبر” گفته شود. پس از نمازهزارمرتبه استغفار کند وبعد ازآن سربه سجده گذارد وبگوید:” یا حی یا قیوم یا ذاالجلال و الاکرام یا رحمان الدنیا والاخرة و رحیمهما یا ارحم الراحمین یا اله الاولین والآخرین اغفرلنا ذنوبنا و تقبل منا صلواتنا و صیامنا و قیامنا.”
۸-بعد از نماز مغرب و نافله آن دو رکعت نماز بجا آورد، در رکعت اول بعد از حمد هزار مرتبه توحید و دررکعت دوم بعد از حمد، یک مرتبه توحید بخواند. بعد از سلام سر به سجده بگذارد و صد مرتبه ذکر” اتوب الى الله ” گفته شود. پس ازآن بگوید: ” یا ذاالمن والجود یا ذاالمن والطول یا مصطفی محمد صلى الله علیه وآله صل على محمد وآله و افعل بی کذا و کذا و به جاى کذا حاجات خود را بطلبد و روایت است که حضرت امیرالمؤمنین علیه السلام این دو رکعت را به این کیفیت بجا مىآورد پس سراز سجده برمىداشت و مىفرمود به حق آن خداوندى که جانم به دست قدرت او است هرکه این نماز رابخواند، هر حاجتی از خدا بطلبد البته عطا کند و اگر به عدد ریگهاى بیابان گناه داشته باشد خدا بیامرزد. و در روایت دیگر به جاى هزارمرتبه توحید صد مرتبه وارد شده است. شیخ و سید بعد از نماز این دعا را نقل کردهاند: ” یاالله یاالله یاالله یا رحمان یاالله یا رحیم یاالله یا ملک یاالله یا قدوس یاالله یا سلام یاالله یا مؤمن یاالله یا مهیمن یاالله یاعزیز یاالله یا جبار یاالله یا متکبر یاالله یا خالق یاالله یا بارئ یاالله یا مصور یاالله یاعالم یاالله یا عظیم یاالله یا علیم یاالله یا کریم یاالله یا حلیم یاالله یا حکیم یاالله یا سمیع یاالله یا بصیر یاالله یا قریب یاالله یا مجیب یاالله یا جواد یاالله یا ماجد یاالله یا ملی یاالله یا وفی یاالله یا مولى یاالله یا قاضی یاالله یا سریع یاالله یا شدید یاالله یا رئوف یاالله یا رقیب یاالله یا مجید یاالله یا حفیظ یاالله یا محیط یاالله یا سیدالسادات یاالله یا اول یاالله یا آخر یاالله یا ظاهر یاالله یا باطن یاالله یا فاخر یاالله یا قاهر یا الله یا رباه یاالله یا رباه یاالله یا رباه یاالله یا ودود یاالله یا نور یاالله یا رافع یاالله یا مانع یاالله یا دافع یاالله یا فاتح یاالله یا نفاح [نفاع] یاالله یا جلیل یاالله یا جمیل یاالله یا شهید یاالله یا شاهد یاالله یا مغیث یاالله یا حبیب یاالله یا فاطر یاالله یا مطهر یاالله یا ملک یاالله یا مقتدر یاالله یا قابض یاالله یا باسط یاالله یا محیی یاالله یا ممیت یاالله یا باعث یاالله یا وارث یاالله یا معطی یاالله یا مفضل یاالله یا منعم یاالله یا حق یاالله یا مبین یاالله یا طیب یاالله یا محسن یاالله یا مجمل یاالله یا مبدئ یاالله یا معید یاالله یا بارئ یاالله یا بدیع یاالله یا هادی یاالله یا کافی یاالله یا شافی یاالله یا علی یاالله یاعظیم یاالله یا حنان یاالله یا منان یاالله یا ذاالطول یاالله یا متعالی یاالله یا عدل یاالله یا ذاالمعارج یاالله یا صادق یاالله یا صدوق یاالله یا دیان یاالله یا باقی یاالله یا واقی یاالله یا ذاالجلال یاالله یا ذاالاکرام یاالله یا محمود یاالله یا معبود یاالله یا صانع یاالله یا معین یاالله یا مکون یاالله یا فعال یاالله یا لطیف یاالله یا غفور یاالله یا شکور یاالله یا نور یاالله یا قدیر یاالله یا رباه یاالله یا رباه یاالله یا رباه یاالله یا رباه یاالله یا رباه یاالله یا رباه یاالله یا رباه یاالله یا رباه یاالله یا رباه یاالله یا رباه یاالله اسالک ان تصلی على محمد و آل محمد و تمن علی برضاک و تعفوعنی بحلمک و توسع علی من رزقک الحلال الطیب من حیث احتسب و من حیث لا احتسب فانی عبدک لیس لی احد سواک ولا احد اساله غیرک یا ارحم الراحمین ما شاء الله لا قوة الا بالله العلی العظیم. پس به سجده مىروى و مىگویى: یاالله یاالله یاالله یا رب یا رب یا رب یا منزل البرکات بک تنزل کل حاجة اسالک بکل اسم فی مخزون الغیب عندک والاسماء المشهورات عندک المکتوبة على سرادق عرشک ان تصلی على محمد وآل محمد وان تقبل منی شهررمضان و تکتبنی من الوافدین الى بیتک الحرام و تصفح لی عن الذنوب العظام و تستخرج لی یا رب کنوزک یا رحمان.
-۹ چهارده رکعت نمازاقامه کند.بعدازهردو رکعت سلام دهد ودرهر رکعت بعد ازحمد، یکبارآیةالکرسی و سه مرتبه توحید خوانده شود. براى هررکعت، ثواب عبادت چهل سال وعبادت هرکه درآن ماه روزه گرفته و نماز خوانده اعطاء می شود.
-۱۰شیخ درمصباح فرموده که درآخرشب غسل کن وبر سجاده خود تا طلوع فجربنشین وعبادت کن.
اعمال روزعید فطر
۱-بعد ازنمازصبح ونمازعید آن تکبیراتى را که درشب عید ذکر شد، گفته شود.
-۲پرداخت زکات فطره پیش ازنمازعید.
۴-انجام غسل روزعیداست.که زمان آن بعدازطلوع فجر تا زمان به جا آوردن نمازعید است. در هنگام غسل بگو: ” اللهم ایمانا بک وتصدیقا بکتابک واتباع سنة نبیک محمد صلى الله علیه وآله.” و پس ازغسل بگو:” اللهم اجعله کفارة لذنوبی وطهر دینی اللهم اذهب عنی الدنس.”
-۵ برای اقامه نمازعید لباس نیکو پوشیده وازعطراستفاده نمایید.
-۶ پیش از نماز عید، دراول روزافطار کنى. و بهتر آن است که به خرما یا به شیرینى باشد. و شیخ مفید فرموده مستحب است خوردن مقدارکمى ازتربت سیدالشهداء علیه السلام که براى هر دردى شفا است.
-۷ قبل ازخروج ازمنزل برای نمازعید، دعایی را که ازامام باقرعلیه السلام روایت شده را بخوانی: ” اللهم من تهیا فی هذاالیوم اوتعبا اواعد واستعد لوفادة الى مخلوق رجاء رفده ونوافله وفواضله وعطایاه فان الیک یا سیدی تهیئتی و تعبئتی واعدادی واستعدادی رجاء رفدک وجوائزک ونوافلک و فواضلک و فضائلک وعطایاک و قد غدوت الى عید من اعیاد امة نبیک محمد صلوات الله علیه وعلى آله ولم افد الیک الیوم بعمل صالح اثق به قدمته ولا توجهت بمخلوق املته ولکن اتیتک خاضعا مقرا بذنوبی واسائتی الى نفسی فیا عظیم یا عظیم یا عظیم اغفرلی العظیم من ذنوبی فانه لا یغفرالذنوب العظام الا انت یا لا اله الا انت یا ارحم الراحمین.”
-۸ اقامه نمازعید.
-۹ زیارت امام حسین علیه السلام.
-۱۰ دعاى ندبه خوانده شود. سید بن طاوس فرموده که چون ازدعا فارغ شود به سجده رود و بگوید:” اعوذ بک من نار حرها لا یطفى و جدیدها لا یبلى وعطشانها لا یروى” پس گونه راست را برخاک بگذارد و بگوید:” الهی لا تقلب وجهی فی النار بعد سجودی وتعفیری لک بغیرمن منی علیک بل لک المن علی” سپس گونه چپ را برخاک بگذارد و بگوید: ” ارحم من اساء واقترف واستکان واعترف” پس به حال سجده شود وبگوید:” ان کنت بئس العبد فانت نعم الرب عظم الذنب من عبدک فلیحسن العفو من عندک یا کریم ” پس از آن صد بار بگوید: العفو العفو.
احکام نماز عید فطر (امام خمینی-ره)
- نماز عید فطر و قربان در زمان حضور امام علیه السلام واجب است و بایدبه جماعتخوانده شود، و در زمان ما که امام علیه السلام غایب است مستحب میباشد. و احتیاط واجب آن است که آن را به جماعت نخوانند، ولی به قصد رجاء مانع ندارد. و چنانچه ولی فقیه یا ماذون از طرف او اقامه جماعت نماید،اشکال ندارد.
- وقت نماز عید قربان(وفطر) از اول آفتاب روز عید است تا ظهر.
- مستحب است نماز عید قربان را بعد از بلند شدن آفتاب بخوانند و در عید فطر مستحب استبعد از بلند شدن آفتاب افطار کنند و زکات فطره را هم بدهند بعد از نماز عید را بخوانند.
- نماز عید دو رکعت است که در رکعت اول بعد از خواندن حمد و سوره باید پنج تکبیر بگوید، و بعد از هر تکبیر یک قنوت بخواند و بعداز قنوت پنجم تکبیری بگوید و به رکوع رود و دو سجده بجا آورد و برخیزد، و در رکعت دوم چهار مرتبه تکبیر بگوید و بعد از هر تکبیر قنوت بخواند و تکبیر پنجم را بگوید و به رکوع رود و بعد از رکوع دو سجده کند و تشهد بخواند و نماز را سلام دهد
- در قنوت نماز عید هر دعا و ذکری بخوانند کافی است ولی بهتر استاین دعا را به قصد امید ثواب بخوانند: ” اللهم اهل الکبریاء و العظمة و اهل الجود و الجبروت و اهل العفو و الرحمة و اهل التقوی و المغفرة اسالک بحق هذا الیوم الذی جعلته للمسلمین عیدا و لمحمد صلی الله علیه و آله ذخرا و شرفا و کرامة و مزیدا ان تصلی علی محمد و آل محمد و ان تدخلنی فی کل خیر ادخلت فیه محمدا و آل محمد و ان تخرجنی من کل سوء اخرجت منه محمدا و آل محمد صلواتک علیه و علیهم اللهم انی اسالک خیر ما سالک به عبادک الصالحون و اعوذ بک مما استعاذ منه عبادک المخلصون”.
- مستحب است در نماز عید فطر قرائت را بلند بخوانند.
- نماز عید سوره مخصوصی ندارد، ولی بهتر است که در رکعت اول آن سوره”شمس” سوره و در رکعت دوم سوره ” کاشیه” سوره را بخوانند، یا در رکعت اول سوره “سبح اسم” سوره و در رکعت دوم سوره “شمس” را بخوانند.
- مستحب است در روز عید فطر قبل از نماز عید به خرما افطار کند،و در عید قربان از گوشت قربانی بعد از نماز قدری بخورد.
- مستحب است پیش از نماز عید غسل کند، و دعاهایی که پیش از نماز و بعد از آن در کتابهای دعا ذکر شده به امید ثواب بخواند.
- مستحب است در نماز عید بر زمین سجده کنند و در حال گفتن تکبیرها دستها را بلند کنند و نماز را بلند بخوانند.
- بعد از نماز مغرب و عشای شب عید فطر و بعد از نماز صبح و ظهر و عصر روز عید و نیز بعد از نماز عید فطر مستحب است این تکبیرها را بگویند:”الله اکبر الله اکبر لا اله الا الله و الله اکبر الله اکبر و لله الحمد الله اکبر علی ما هدانا”.
- کراهت دارد نماز عید را زیر سقف بخواند.
- اگر شک کند در تکبیرهای نماز و قنوتهای آن، اگر از محل آن تجاوز نکرده استبنابر اقل بگذارد، و اگر بعد معلوم شود که گفته بوده اشکال ندارد.
- اگر قرائتیا تکبیرات یا قنوتها را فراموش کند و بجا نیاورد، نمازش صحیح است.
- اگر رکوع یا دو سجده یا تکبیرة الاحرام را فراموش کند، نمازش باطل میشود.
- اگر در نماز عید یک سجده یا تشهد را فراموش کند احتیاط مستحب آن است که بعد از نماز آن را رجاءا بجا آورد، و اگر کاری کند که برای آن،سجده سهو در نمازهای یومیه لازم است، احتیاط مستحب آن است که بعد از نماز رجاءا دو سجده سهو برای آن نماز بنماید).۹)
احکام زکات فطره
(مساله ۱۹۹۱) کسیکه موقع غروب یعنى قبل از غروب شب عید فطر گرچه بچند لحظه باشد بالغ و عاقل و هوشیار است و فقیر و بنده کس دیگر نیست، باید براى خودش و کسانیکه نانخور او هستند، هر نفرى یک صاع که تقریبا ۳ کیلوگرم است گندم یا جو یا خرما یا کشمش یا برنجیا ذرت و مانند اینها بمستحق بدهد و اگر پول یکى از اینها را هم بدهد کافى است.
(مساله ۱۹۹۲) کسیکه مخارج سال خود و عیالاتش را ندارد و کسى هم ندارد که بتواند مخارج سال خود و عیالاتش را بگذراند فقیر است و دادن زکات فطرة بر او واجب نیست.
(مساله ۱۹۹۳) انسان باید فطره کسانى را که در غروب شب عید فطر نانخور او حساب مىشوند بدهد: کوچک باشند یا بزرگ، مسلمان باشند یا کافر، دادن خرج آنان بر او واجب باشد یا نه، در شهر خود باشند یا شهر دیگر.
(مساله ۱۹۹۴) اگر کسى را که نانخور او است و در شهر دیگر است وکیل کند که از مال او فطره خود را بدهد، چنانچه اطمینان داشته باشد که فطره را مىدهد، لازم نیستخودش فطره او را بدهد.
(مساله ۱۹۹۵) فطره مهمانى که پیش از غروب شب عید فطر با رضایت صاحبخانه وارد شده و نانخور او حساب مىشود، بر او واجب است.
(مساله ۱۹۹۶) فطره مهمانى که پیش از غروب شب عید فطر بدون رضایت صاحبخانه وارد مىشود در صورتیکه نانخور او حساب شود واجب است و همچنین است فطره کسیکه انسان را مجبور کردهاند که خرجى او را بدهد.
(مساله ۱۹۹۷) فطره مهمانى که بعد از غروب شب عید فطر وارد مىشود، بر صاحبخانه واجب نیست، اگر چه پیش از غروب او را دعوت کرده باشد و در خانه او هم افطار کند.
(مساله ۱۹۹۸) اگر کسى موقع غروب شب عید فطر دیوانه یا بیهوش باشد، زکات فطره بر او واجب نیست.
(مساله ۱۹۹۹) اگر پیش از غروب بچه بالغ شود، یا دیوانه عاقل گردد، یا فقیر غنى شود، در صورتیکه شرائط واجب شدن فطره را دارا باشد، باید زکات فطره را بدهد.
(مساله ۲۰۰۰) کسیکه موقع غروب شب عید فطر، زکات فطره بر او واجب نیست، اگر تا پیش از ظهر روز عید شرطهاى واجب شدن فطره در او پیدا شود، مستحب است زکات فطره را بدهد.
(مساله ۲۰۰۱) کافرى که بعد از غروب شب عید فطر مسلمان شده فطره بر او واجب نیست. ولى مسلمانى که شیعه نبوده، اگر بعد از دیدن ماه شیعه شود، باید زکات فطره را بدهد.
(مساله ۲۰۰۲) کسیکه فقط به اندازه یک صاع که تقریبا سه کیلو است گندم و مانند آن دارد، مستحب است زکات فطره را بدهد، و چنانچه عیالاتى داشته باشد و بخواهد فطره آنها را هم بدهد میتواند بقصد فطره، آن یک صاع را بیکى از عیالاتش بدهد و او هم بهمین قصد بدیگرى بدهد، و همچنین تا به نفر آخر برسد، و بهتر است نفر آخر چیزى را که مىگیرد بکسى بدهد که از خودشان نباشد. و اگر یکى از آنها صغیر باشد، ولى او بجاى او مىگیرد و احتیاط آنست چیزى را که براى صغیر گرفته بکسى ندهد.
(مساله ۲۰۰۳) اگر بعد از غروب شب عید فطر بچهدار شود، یا کسى نانخور او حساب شود، واجب نیست فطره او را بدهد. اگر چه مستحب است فطره کسانى را که بعد از غروب تا پیش از ظهر روز عید نانخور او حساب مىشوند بدهد.
(مساله ۲۰۰۴) اگر انسان نانخور کسى باشد و پیش از غروب نانخور کس دیگر شود، فطره او بر کسیکه نانخور او شده واجب است مثلا اگر دختر پیش از غروب بخانه شوهر رود، شوهرش باید فطره او را بدهد.
(مساله ۲۰۰۵) کسیکه دیگرى باید فطره او را بدهد، واجب نیست فطره خود را بدهد.
(مساله ۲۰۰۶) اگر فطره انسان بر کسى واجب باشد و او فطره را ندهد، بر خود انسان واجب نمىشود.
(مساله ۲۰۰۷) اگر کسى که فطره او بر دیگرى واجب استخودش فطره را بدهد، از کسیکه فطره بر او واجب شده ساقط نمىشود.
(مساله ۲۰۰۸) زنى که شوهرش مخارج او را نمىدهد، چنانچه نانخور کس دیگر باشد، فطرهاش بر آنکس واجب است. و اگر نانخور کس دیگر نیست، در صورتیکه فقیر نباشد، باید فطره خود را بدهد.
(مساله ۲۰۰۹) کسى که سید نیست نمىتواند بسید فطره بدهد حتى اگر سیدى نانخور او باشد، نمىتواند فطره او را بسید دیگر بدهد.
(مساله ۲۰۱۰) فطره طفلى که از مادر یا دایه شیر مىخورد، بر کسى است که مخارج مادر یا دایه را مىدهد. ولى اگر مادر یا دایه مخارج خود را از مال طفل بر میدارد فطره طفل بر کسى واجب نیست.
(مساله ۲۰۱۱) انسان اگر چه مخارج عیالاتش را از مال حرام بدهد، باید فطره آنان را از مال حلال بدهد.
(مساله ۲۰۱۲) اگر انسان کسى را اجیر نماید و شرط کند که مخارج او را بدهد در صورتیکه بشرط خود عمل کند و نانخور او حساب شود باید فطره او را هم بدهد ولى چنانچه شرط کند که مقدار مخارج او را بدهد و مثلا پولى براى مخارجش بدهد، دادن فطره او واجب نیست.
(مساله ۲۰۱۳) اگر کسى بعد از غروب شب عید فطر بمیرد، باید فطره او و عیالاتش را از مال او بدهند، ولى اگر پیش از غروب بمیرد، واجب نیست فطره او و عیالاتش را از مال او بدهند.
مصرف زکات فطره
(مساله ۲۰۱۴) اگر زکات فطره را به یکى از هشت مصرفى که سابقا براى زکات مال گفته شد برسانند کافیست. ولى احتیاط مستحب آنست که فقط بفقراى شیعه بدهد.
(مساله ۲۰۱۵) اگر طفل شیعهاى فقیر باشد، انسان مىتواند فطره را به مصرف او برساند، یا بواسطه دادن به ولى طفل، ملک طفل نماید.
(مساله ۲۰۱۶) فقیریکه فطره باو مىدهند، لازم نیست عادل باشد ولى احتیاط واجب آنستکه به شرابخوار و کسیکه آشکارا معصیت کبیره مىکند فطره ندهد.
(مساله ۲۰۱۷) بکسیکه فطره را در معصیت مصرف مىکند نباید فطره بدهند.
(مساله ۲۰۱۸) احتیاط واجب آنست که به یک فقیر بیشتر از مخارج سالش و کمتر از یک صاع که تقریبا سه کیلو است فطره ندهند.
(مساله ۲۰۱۹) اگر از جنسى که قیمتش دو برابر قیمت معمولى آن است مثلا از گندمى که قیمت آن دو برابر قیمت گندم معمولى است، نصف صاع که معناى آن در مساله پیش گفته شد بدهد کافى نیست. و اگر آنرا بقصد قیمت فطره هم بدهد اشکال دارد.
(مساله ۲۰۲۰) انسان نمىتواند نصف صاع را از یک جنس مثلا گندم و نصف دیگر را از جنس دیگر مثلا جو بدهد. و اگر آن را بقصد قیمت فطره بدهد اشکال دارد.
(مساله ۲۰۲۱) مستحب است در دادن زکات فطره، خویشان فقیر خود را بر دیگران مقدم دارد و بعد همسایگان فقیر را، بعد اهل علم فقیر را، ولى اگر دیگران از جهتى برترى داشته باشند، مستحب است آنها را مقدم بدارد.
(مساله ۲۰۲۲) اگر انسان بخیال اینکه کسى فقیر استباو فطره بدهد و بعد بفهمد که فقیر نبوده چنانچه مالى راکه باو داده از بین نرفته باشد، مىتواند پس بگیرد و به مستحق بدهد و اگر نتواند بگیرد باید از مال خودش فطره بدهد و اگر از بین رفته باشد، در صورتیکه گیرنده فطره مىدانسته با احتمال میداده آنچه را گرفته فطره است، باید عوض آنرا بدهد و الا، دادن عوض بر او واجب نیست و انسان باید دوباره فطره را بدهد.
(مساله ۲۰۲۳) اگر کسى بگوید فقیرم، نمىشود به او فطره داد، مگر آنکه اطمینان پیدا کند یا از ظاهر حالش گمان پیدا شود که فقیر استیا انسان بداند که قبلا فقیر بوده است.
مسائل متفرقه زکات فطره
(مساله ۲۰۲۴) انسان باید زکات فطره را بقصد قربتیعنى براى انجام فرمان خداوند عالم بدهد و موقعیکه آن را مىدهد، نیت دادن فطره نماید.
(مساله ۲۰۲۵) اگر پیش از ماه رمضان فطره را بدهد صحیح نیست و احتیاط واجب آن است که در ماه رمضان هم فطره ندهد. ولى اگر پیش از رمضان یا در ماه رمضان بفقیر قرض دهد و بعد از آنکه فطره بر او واجب شد، طلب خود را بابت فطره حساب کند مانعى ندارد.
(مساله ۲۰۲۶) گندم یا چیز دیگرى را که براى فطره مىدهد، باید به جنس دیگر یا خاک مخلوط نباشد، یا اگر مخلوط است چیزیکه مخلوط شده بقدرى کم باشد که قابل اعتنا نباشد و اگر بیش از اینمقدار باشد در صورتى صحیح است که خالص آن بیک صاع برسد ولى اگر مثلا یک صاع گندم بچندین من خاک مخلوط باشد که خالص کردن آن خرج یا کار بیشتر از متعارف دارد، دادن آن کافى نیست.
(مساله ۲۰۲۷) اگر فطره را از چیز معیوب بدهد کافى نیست. ولى اگر جائى باشد که خوراک غالب آنها معیوب است اشکال ندارد.
(مساله ۲۰۲۸) کسیکه فطره چند نفر را مىدهد، لازم نیست همه را از یک جنس بدهد و اگر مثلا فطره بعضى را گندم و فطره بعض دیگر را جو بدهد کافیست.
(مساله ۲۰۲۹) کسیکه نماز عید فطر مىخواند، بنا بر احتیاط واجب باید فطره را پیش از نماز عید بدهد. ولى اگر نماز عید نمىخواند، میتواند دادن فطره را تا ظهر تاخیر بیندازد.
(مساله ۲۰۳۰) اگر به نیت فطره مقدارى از مال خود را کنار بگذارد و تا ظهر روز عید بمستحق ندهد، احتیاط واجب آنست که هر وقت آنرا مىدهد نیت فطره نماید.
(مساله ۲۰۳۱) اگر موقعى که دادن زکات فطره واجب است، فطره را ندهد و کنار هم نگذارد، احتیاط واجب آنستکه بعدا بدون اینکه نیت ادا و قضا کند فطره را بدهد.
(مساله ۲۰۳۲) اگر فطره را کنار بگذارد، نمىتواند آنرا براى خودش بردارد و مالى دیگر را براى فطره بگذارد.
(مساله ۲۰۳۳) اگر انسان مالى داشته باشد که قیمتش از فطره بیشتر است، چنانچه فطره را ندهد و نیت کند که مقدارى از آن مال براى فطره باشد اشکال دارد.
(مساله ۲۰۳۴) اگر مالى را که براى فطره کنار گذاشته از بین برود، چنانچه دسترس بفقیر داشته و دادن فطره را بتاخیر انداخته، باید عوض آنرا بدهد و اگر دسترس بفقیر نداشته ضامن نیست، مگر آنکه در نگهدارى آن کوتاهى کرده باشد.
(مساله ۲۰۳۵) اگر در محل خودش مستحق پیدا شود، احتیاط واجب آنست که فطره را بجاى دیگر نبرد، و اگر بجاى دیگر ببرد و تلف شود، باید عوض آنرا بدهد.
______________________________
۱٫ شجره طوبی، ج ۱، ص ۱۹٫
۲٫ نهج البلاغه، ص ۴۲۱٫
۳٫ سید حسین موسوی، روزه، درمان بیماریهای روح و جسم، ص ۲۵۵٫
۴٫ ره توشه راهیان نور، ویژه ماه رمضان (۱۴۲۲ ق ـ ۱۳۸۰ ش)، ص ۳۵۴٫
۵٫ سیره ماه رمضان و روزه داران، صص ۴۳۹ ـ ۴۴۲٫
۶٫ همان، صص ۴۴۳ ـ ۴۴۵٫
۷٫ همان، ص ۴۴۴٫
۸٫ من لا یحضره الفقیه، ج ۲، ص ۱۶۷٫
۹- منابع:حوزه وتبیان
