درس هشتم
- سه شنبه, ۲۸ خرداد ۱۳۹۲، ۰۹:۲۱ ب.ظ
درس هشتم
1ـ درسی از نهجالبلاغه
2ـ نهجالبلاغه در نگاه دانشآموزان
3ـ شگفتیهای آفرینش ( مورچه )
4ـ او کیست؟ دلاور مسلمان
5ـ نهجالبلاغه از دیدگاه دانشمندان
6ـ پیام نهجالبلاغه
درسی از نهجالبلاغه
ناتوانتر از ناتوانترین
اَعْجَزُ النّاسِ مَنْ عَجَزَ عَنِ اکِتِسَابِ الْاِخْواَنِ، وَأَعْجَزُ مِنْهُ
مَنْ ضَیَّعَ مَنْ ظَفِرَ بِهِ مِنْهُمْ.1
ناتوانترین مردم کسی است که در به دست آوردن دوست، ناتوان باشد
و ناتوانتر از او،کسیاست که دوست به دست آمده را، از دست بدهد.
توانایی انسان، تنها در
قدرت جسم و زور بازو نیست. بلکه توانایی روحی و اخلاقی، بالاتر و
باارزشتر از توانایی جسم و تن است.
قدرت جسمی، با گذشت زمان و
افزایش سن و سال از بین میرود، اما توانایی روحی و اخلاقی، بر اثر گذشت
زمان بیشتر میشود، و انسان را قویتر و ورزیدهتر میکند.
پس ما، ضمن آنکه برای سلامت
تن و قدرت جسم خود، باید ارزش و اهمیت قائل باشیم و در حفظ آن بکوشیم،
باید سعی کنیم که توانایی روحی و اخلاقی هم بدست آوریم و هر روز به مقدار
آن بیفزائیم.
علی (ع) میفرماید: یکی از
نشانههای قدرت روح و توانایی اخلاق، این است که انسان بتواند با اخلاق
خوب و رفتار انسانی و مناسب، برایءے؛ححک خود دوستان زیادی پیدا کند.
پس کسی که نمیتواند برای خود دوست صمیمی و خوبی پیدا کند، از لحاظ روحی و اخلاقی، عاجز و ناتوان است.
اما، ناتوانتر از او، کسی
است که دوستی را که پیدا کرده، نتواند برای همیشه نگهدارد. یعنی با رفتار
بد و اخلاق نامناسب خود، دوستان بدست آمده را، از دست بدهد و در زندگی
اجتماعی، تنها بماند. زیرا نگهداری دوست، دشوارتر از به دست آوردن دوست
است. یعنی برای حفظ دوستان به دست آمده، بیش از یافتن دوستان جدید، قدرت
روحی و اخلاقی لازم است.2
1ـ نهجالبلاغه، کلمات کوتاه، شماره 11.
2ـ پندهای کوتاه از نهجالبلاغه، صفحه 117.
نهجالبلاغه در نگاه دانشآموزان
8 ـ م ـ ناظمیان دانش آموز سوم راهنمایی از یزد:
نهج یعنی چه؟ بلاغت یعنی چه؟
نهج راه وروش است و بلاغت کلام رسا.
پس نهجالبلاغه کتابی است که
منبع زیبایی و فصاحت و بلاغت است. من از سال سوم ابتدایی در مسابقات
علمی، فرهنگی، هنری، شرکت کردم وقتی به دوره راهنمایی رسیدم و مسابقه
نهجالبلاغه به سایر مسابقات افزوده شد خوشحال شدم. حالتی را که شتران
تشنه به آبشخورشان میروند و یا قطرهای که با عجله میخواهد از رود به
دریا برود دیدهاید؟ شدت جریان رود را دیدهاید؟
یا دستهای پرنده که در بهار با اشتیاق فراوان به سوی دشتهای سبز و گلزارها میآفریند؟
من نیز در سال اول راهنمایی
چنین حالتی را داشتم با توجه به اینکه همان سال اول به مسابقات کشوری راه
پیدا کردم از آن سال به بعد نیز موفقیتهای چشمگیری داشتم و در کارهایم از
آن به بعد با تمسک به این کتاب وحی گونه، این کتاب زندگی، اخلاق رستگاری
و سعادت پیش میرفتم. هرچه بگویم نمیتوانم حتی ثلث احساسم را به این
سرچشمة زمان و آبشار همیشه مواج الهی، انسانی ابراز نمایم.
شگفتیهای آفریـنش
مورچه و خداشناسی در نهجالبلاغه (4)
اگر مردم به قدرت خدا و نعمتهای بیحساب او توجه کنند، به راه راست هدایت میشوند.
چرا به جانور کوچکی که خداوند او را کامل و بیعیب آفریده توجه نمیکنی؟
به مورچه نگاه کن!
به اندام کوچک و ظریف و باریکش که به آسانی دیده نمیشود، دقت کن!
نگاه کن که چگونه راه میرود!
نگاه کن که چگونه برای به دست آوردن روزی خویش به این سو و آن سو میشتابد! و چگونه دانهها را به لانهاش میبرد!
دانهها را برای روز تنگدستی و بیچیزی انبار میکند.
تابستانها به فکر روزهای سخت زمستان است ـ روزهایی که نمیتواند از لانهاش خارج شود.
خداوند مهربان و روزی رسان، روزی مورچه را از راهی میرساند کهءے؛ کک مناسب حال اوست.1
خدا هیچوقت آفریدههای خود
را فراموش نمیکند، حتی آن مورچة کوچک را، اگر چه در درون خاکی خُشک یا
سنگی سخت لانه درست کرده باشد.
اگر به کوچکی دستگاه گوارش
مورچه و اعضای درون شکمش فکر کنی اگر به قسمتهای مختلف پیکر مورچه و چشمها و
گوشهای ریزش بیندیشی از چنین آفرینش حیرتانگیزی تعجب خواهی کرد.
و از حرف زدن دربارة ریزه
کاریهای پیکرش فرو خواهی ماند. خداوند بزرگ و بیمانند، مورچه را آفریده،
پیکر مورچه را بر روی دستها و پاهای ظریفش قرار داده، و در این آفرینش،
هیچ قدرتی او را یاری نکرده است.
اگر در آفریدههای خدا بخوبی
بنگری، سرانجام به این نکته خواهی رسید که: آفرینندة مورچة به آن
کوچکی، همان آفرینندة درخت خرمای به آن بزرگی است.
و خدای یکتا و مهربان است؛ خدایی که همة جانداران گوناگون را خلق کرده است.
به خورشید نگاه کن!
به درختان، به گیاهان،
به آبها و سنگها بنگر!
گردش شب و روز را ببین!
موج دریاها،
فزونی کوهها، و بلندی قلهها را ببین!
به زبانهای مختلفی که مردم بدانها سخن میگویند، دقت کن!چ
چگونه میتوان به خداوند آفریننده و نظم دهنده ایمان نداشت؟ مگر ممکن است ساختمان، بدون سازنده ساخته شود؟2
1ـ اقتباس از نهجالبلاغه خطبه 227.
2ـ به مورچه نگاه کن، کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان.
او کیست؟
دلاور مسلمان
یکی از چهرههای سرشناس و محبِّ علی (ع) که در راه اطاعت آن حضرت به شهادت رسید.
او در روز 25ذیقعده در سال 10 هجری متولد شد.
مادرش اسما بنت عمیس بود، که فبلاً همسر جعفر طیار بود و بعد از شهادت جعفر، همسر ابوبکر شد.
او وقتی بزرگ شد، حق را با علی (ع) دانست و در مسیر پیروی از آن حضرت قرار گرفت.
علی(ع) به او خیلی محبت داشت و او آنقدر از خود لیاقت و شجاعت نشان داد که حضرت او را به استانداری مصر منصوب نمود.
معاویه نامههای فراوانی برای او نوشت تا او را بسوی خود جلب کند ولی نتیجه نگرفت،
و سرانجام در ماه صفر سال 38 هدر سن 28 سالگی بدست معاویه به شهادت رسید.
وقتی خبر شهادت او به حضرت علی (ع) رسید، حضرت بسیار محزون شد و مطالبی بیان داشت. از جمله:
« او به شهادت رسید، او را
به حساب خدا میگذارم. او فرزندی ناصح و خیرخواه بود. کارگزاری تلاشگر و
شمشیری قاطع و بُرنده و ستونی بازدارنده بود.»
نامه 35 نهجالبلاغه به نام او میباشد.
نام این دلاور مسلمان را بنویسید . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
نهج البلاغه از دیدگاه دانشمندان جهان
دانشمند مسیحی استاد امین نخله، در جواب کسی که از او درخواست کرده بود که صد کلمه از نهجالبلاغه را برای او انتخاب کند میگوید:
به خدا قسم نمیدانم چگونه
از میان صدها کلمة گهربار تعداد صد کلمه آن را انتخاب کنم من که از انتخاب
یک کلمة آن هم عاجزم زیرا این کار درست به این میماند که دانة یاقوتی
را از کنار دانههای دیگر بردارم، به هر حال این کار را کردم در حالی که
دستم یاقوتهای درخشنده را زیر و رو میکرد و چشمانم از پرتو نور آنها خیره
میشد نمیتوانی باور کنی که به علّت تحیّر و سرگردانی که در انتخاب هریک
از این کلمهها داشتم با چه مشکلی کلمهای را از این معدن بلاغت بیرون
آوردم این صد کلمه را بگیر و متوجه باش که آنها پرتوهایی از نور بلاغت و
جلوههایی از انوار فصاحت است.1
1ـ پیرامون نهجالبلاغه، علاّمه شهرستانی ، ص 57 .
پیام نهجالبلاغه
تواضع و فروتنی
ضَعْ فَخْرَکَ وَاحْطُطْ کِبْرِکَ وَاذْکُرْ قَبْرَکَ
فخر و سرافرازی خود را بگذار و کبر و خود بزرگ بینی را
فرو ریز و همواره به یاد گور و قبر خود باش.
کلمات کوتاه 386
بیندیشید و پاسخ دهید:
1 ـ از نظر نهجالبلاغه ناتوانترین انسان چه کسی است؟
2 ـ معانی نهج و بلاغت را بنویسید.
3 ـ آنچه درباره محمدبن ابیبکر میدانید، بنویسید.
4 ـ استاد امیننخله در جواب کسی که از او خواسته صد کلمه از نهجالبلاغه را انتخاب کند چه میگوید؟
5 ـ از پیام نهجالبلاغه در این درس، چه میآموزید؟
منبع: پایگاه اطلاع رسانی نهج البلاغه
منبع: پایگاه اطلاع رسانی نهج البلاغه
- ۹۲/۰۳/۲۸