حکمت 361

و درود خدا بر او فرمود: روزگاری بر مردم خواهد آمد که از قرآن جز نشانی، و از اسلام جز نامی، باقی نخواهد ماند، مسجدهای آنان در آن روزگار آبادان، اما از هدایت ویران است. مسجدنشینان و سازندگان بناهای شکوهمند مساجد، بدترین مردم زمین می باشند، که کانون هر فتنه، و جایگاه هر گونه خطاکاری اند، هر کس از فتنه برکنار است او را به فتنه باز گردانند، و هر کس که از فتنه عقب مانده او را به فتنه ها کشانند، که خدای بزرگ فرماید: (به خودم سوگند، بر آنان فتنه ای بگمارم که انسان شکیبا در آن سرگردان ماند.) و چنین کرده است، و ما از خدا می خواهیم که از لغزش غفلت ها درگذرد.

حکمت 362

و درود خدا بر او فرمود: (نقل کردند که امام (ع) کمتر بر منبری می نشست که پیش از سخن این عبارت را نگوید) ای مردم! از خدا بترسید، هیچ کس بیهوده آفریده نشده تا به بازی پردازد، و او را به حال خود وانگذاشته اند تا خود را سرگرم کارهای بی ارزش نماید، و دنیایی که در دیده ها زیباست، جایگزین آخرتی نشود که آن را زشت می انگارند، و مغروری که در دنیا به بالاترین مقام رسیده، چون کسی نیست که در آخرت به کمترین نصیبی رسیده است.

حکمت 363

و درود خدا بر او فرمود: هیچ شرافتی برتر از اسلام، و هیچ عزتی گرامی تر از تقوا، و هیچ سنگری نیکوتر از پارسایی، و هیچ شفاعت کننده ای کارسازتر از توبه، و هیچ گنجی بی نیازکننده تر از قناعت، و هیچ مالی در فقرزدایی، از بین برنده تر از رضایت دادن به روزی نیست. و کسی که به اندازه کفایت زندگی از دنیا بردارد به آسایش دست یابد، و آسوده خاطر گردد، در حالی که دنیاپرستی کلید دشواری، و مرکب رنج و گرفتاری است، و حرص ورزی و خود بزرگ بینی و حسادت، عامل بی پروایی در گناهان است، و بدی جامع تمام عیبها است.

حکمت 364

و درود خدا بر او فرمود: (به جابر بن عبدالله انصاری فرمود:) ای جابر! استواری دنیا به چهار چیز است، عالمی که به علم خود عمل کند، و جاهلی که از آموختن سر باز نزند، و بخشنده ای که در بخشش بخل نورزد، و فقیری که آخرت خود را به دنیا نفروشد، پس هرگاه عالم علم خود را تباه کند، نادان به آموختن روی نیاورد، هرگاه بی نیاز در بخشش بخل ورزد، تهیدست آخرت خویش را به دنیا فروشد. ای جابر! کسی که نعمتهای فراوان خدا به او روی آورد، نیازهای فراوان مردم نیز به او روی آورد، پس اگر صاحب نعمتی حقوق واجب الهی را بپردازد، خداوند نعمتها را بر او جاودانه سازد. و آن کس که حقوق واجب الهی در نعمتها را نپردازد، خداوند آن را به زوال و نابودی کشاند.

حکمت 365

و درود خدا بر او فرمود: (ابن جریر طبری در تاریخ خود از عبدالرحمان بن ابی لیلی فقیه نقل کرد، که برای مبارزه با حجاج به کمک ابن اشعث برخاست، برای تشویق مردم گفت من از علی (ع) (که خداوند درجاتش را در میان صالحان بالا برد، و ثواب شهیدان و صدیقان به او عطا فرماید) در حالی که با شامیان روبرو شدیم شنیدم که فرمود:) ای مومنان! هرکس تجاوزی را بنگرد، و شاهد دعوت به منکری باشد، و در دل آن را انکار کند خود را از آلودگی سالم داشته است، و هرکس با زبان آن را انکار کند پاداش داده خواهد شد، و از اولی برتر است، و آن کس که با شمشیر به انکار برخیزد تا کلام خدا بلند و گفتار ستمگران پست گردد، او راه رستگاری را یافت و نور یقین در دلش تابید.

حکمت 366

و درود خدا بر او فرمود: (و همانند حکمت گذشته، سخن دیگری از امام نقل شد) گروهی، منکر را با زبان و قلب انکار می کنند، پس آنان تمامی خصلتهای نیکو را در خود گرد آورده اند. گروهی دیگر، منکر را با زبان و قلب انکار کرده، اما دست به کاری نمی برند، پس چنین کسی دو خصلت از خصلتهای نیکو را گرفته و دیگری را تباه کرده است. و بعضی منکر را تنها با قلب انکار کرده، و با دست و زبان خویش اقدامی ندارند، پس دو خصلت را که شریف تر است تباه ساخته و یک خصلت را به دست آورده اند. و بعضی دیگر منکر را با زبان و قلب و دست رها ساخته اند که چنین کسی از آنان، مرده ای میان زندگان است. و تمام کارهای نیکو، و جهاد در راه خدا، برابر امر به معروف و نهی از منکر، چونان قطره ای بر دریای مواج و پهناور است، همانا امر به معروف و نهی از منکر نه اجلی را نزدیک می کنند، و نه از مقدار روزی می کاهند، و از همه اینها برتر، سخن حق در پیش روی حاکمی ستمکار است.

حکمت 367

و درود خدا بر او فرمود: (از ابی جحیفه نقل شد، گفت از امیر مومنان شنیدم که فرمود:) اولین مرحله از جهاد که در آن باز می مانید، جهاد با دستهای شما، سپس در جهاد با زبان، و آنگاه در جهاد با قلبهایتان می باشد، پس کسی که با قلب معروفی را نشناسد، و منکری را انکار نکند، قلبش واژگون گشته، بالای آن پایین، و پایین قلب او بالا قرار خواهد گرفت.

حکمت 368

و درود خدا بر او فرمود: حق سنگین اما گواراست، و باطل سبک اما کشنده است.

حکمت 369

و درود خدا بر او فرمود: بر بهترین افراد این امت از عذاب الهی ایمن مباشید زیرا که خدای بزرگ فرمود: (از کیفر خدا ایمن نیستند جز زیانکاران.) و بر بدترین افراد این امت از حمت خدا نومید مباشید زیرا که خدای بزرگ فرمود: (همانا از رحمت خدا نومید نباشند جز کافران.)

حکمت 370

و درود خدا بر او فرمود: بخل ورزیدن کانون تمام عیبها، و مهاری است که انسان را به سوی هر بدی می کشاند.

حکمت 371

و درود خدا بر او فرمود: ای فرزند آدم! روزی دو گونه است، روزیی که تو آن را جویی، و روزیی که تو را می جوید، که اگر به سراغش نروی به سوی تو آید، پس اندوه سال خود را بر اندوه امروزت منه، که برطرف کردن اندوه هر روز از عمر تو را کافی است، پس اگر سال آینده، در شمار عمر تو باشد همانا خدای بزرگ در هر روز سهم تو را خواهد داد، و اگر از شمار عمرت نباشد تو را با اندوه آنچه کار است؟ که هرگز جوینده ای در گرفتن سهم روزی تو بر تو پیشی نگیرد، و چیره شونده ای بر تو چیره نگردد، و آن چه برای تو مقدر گشته بی کم و کاست به تو خواهد رسید.

حکمت 372

و درود خدا بر او فرمود: چه بسیار کسانی که در آغاز روز بودند و به شامگاه نرسیدند، و چه بسیار کسانی که در آغاز شب بر او حسد می بردند و در پایان شب عزاداران به سوگشان نشستند.

حکمت 373

و درود خدا بر او فرمود: سخن در بند توست، تا آن را نگفته باشی، و چون گفتی، تو در بند آنی، پس زبانت را نگهدار چنانکه درهم و دینار را نگه می داری، زیرا چه بسا سخنی که نعمتی را طرد یا نعمتی را جلب نمود.

حکمت 374

و درود خدا بر او فرمود: آنچه نمی دانی مگو، بلکه همه آنچه را که می دانی نیز مگو، زیرا خداوند بزرگ بر اعضاء بدنت چیزهایی را واجب کرده که از آنها در روز قیامت بر تو حجت آورد.

حکمت 375

و درود خدا بر او فرمود: بترس که خداوند تو را به هنگام گناهان بنگرد، و در طاعت خویش نیابد، پس آنگاه از زیانکارانی، هرگاه نیرومند شدی توانت را در طاعت پروردگار بکار گیر، و هرگاه ناتوان گشتی، ناتوانی را در نافرمانی خدا قرار ده.

حکمت 376

و درود خدا بر او فرمود: به دنیا آرمیدن در حالی که ناپایداری آن مشاهده می گردد، از نادانی است، و کوتاهی در اعمال نیکو با وجود یقین به پاداش آن، زیانکاری است، و قبل از آزمودن اشخاص، اطمینان پیدا کردن از عجز و ناتوانی است.

حکمت 377

و درود خدا بر او فرمود: از خواری دنیا نزد خدا همان بس که جز در دنیا، نافرمانی خدا نکنند، و جز با رها کردن دنیا به پاداش الهی نتوان رسید.

حکمت 378

و درود خدا بر او فرمود: آن کس که کردارش او را به جایی نرساند، بزرگی خاندانش، او را به پیش نخواهد راند. (در نقل دیگری آمد که) آن کس که ارزش خویش از دست بدهد، بزرگی خاندانش او را سودی نخواهد رساند.

حکمت 379

و درود خدا بر او فرمود: جوینده چیزی یا به آن یا به برخی از آن، خواهد رسید.

حکمت 380

و درود خدا بر او فرمود: خیری که در پی آن آتش باشد، خیر نخواهد بود، و شری که در پی آن بهشت است شر نخواهد بود، و هر نعمتی بی بهشت ناچیز است، و هر بلایی بی جهنم، عافیت است.