بسم الله الرّحمن الرّحیم «الرَّحْمنُ، عَلَّمَ الْقُرْآنَ، خَلَقَ الْإِنْسانَ، عَلَّمَهُ الْبَیانَ» امروز این افتخار نصیب من شد که در این کنگره بزرگ اسلامى شرکت داشته باشم، و هر چند که سزاوار نبودم که بعنوان افتتاح کننده این کنگره سخن بگویم، ولى خوشبختانه این افتخار نصیب من شد که چند جمله‏اى با شما برادران و خواهران و اساتید محترم از خارج و داخل کشور، و برادران و خواهران دانشجو و علماء و روحانیون محترم که در مجلس شرکت فرمودید، صحبت نمایم.

همان طور که قرآن کریم معجزه الهى است که با وحى الهى به زبان پیامبر اکرم (صلّى اللّه علیه و آله و سلم) جارى شده و هم از نظر لفظ و هم از نظر محتوا، کلام الهى است، نهج البلاغه نیز معجزه علوى است که با الهام الهى و الهام از قرآن و الهام از تعالیم رسول اللّه (ص) به زبان امیر المؤمنین (سلام اللّه علیه) جارى گشته و بدست تواناى مرحوم سیّد رضى جمع آورى گردیده است. نهج البلاغه گر چه مانند قرآن نیست، لکن بعنوان منبعى از منابع معتبر اسلامى، مسلمین باید در تمام شئون زندگى آنرا مورد توجه قرار دهند، و خوشبختانه در زمان ما توجه بیشترى به نهج البلاغه مى‏شود بر خلاف گذشته که در بسیارى از بلاد اسلامى، مسلمانها نهج البلاغه را آن طور که باید بشناسند، نمى‏شناختند. امروز بحمد اللّه در اثر فعالیت دانشمندان، و بخصوص پس از انقلاب اسلامى، و برگزارى این کنگره، و دعوت از اندیشمندان و نوشتن کتابها و بر پائى مجالسى مشابه این مجالس، به تدریج علاقمندان به این کتاب بیشتر شده و توجه محققین و اساتید به تحقیق در موضوعات آن و تفسیر و بررسى ابعادش افزونى یافته است. من هنگامى که در ایّام نوروز در سوریه بودم، مى‏دیدم که برادران سورى با کمال اشتیاق و ولع از سفارت جمهورى کتاب نهج البلاغه را مطالبه مى‏کردند، و این را بعنوان یک هدیه بزرگ تلقى مى‏نمودند. در داخل ایران نیز جوانان ما به نهج البلاغه توجّه شایانى دارند و این موجب خوشوقتى و خوشحالى است. بنا بر این من به سهم خودم بعنوان یک طلبه و یک مسلمان از برادران و اساتیدى که این کنگره را برگزار کرده و میکنند و در دوران سال براى تشکیل این کنگره و دستاوردهاى آن زحمت مى‏کشند تشکّر میکنم، و توفیق آنان را از خداوند متعال خواستارم و امیدوارم که علما و محققین و اساتید محترم که از خارج، میهمان این کنگره هستند و همچنین اساتید داخل کشور، در باره موضوعات و مسائل و محتواى این کتاب دقّت بیشترى بنمایند و بعنوان سندى که باید در تمام جهاتش بحث شود (چه از نظر سند و چه از نظر متن) مورد توجّه قرار دهند. مرحوم سید رضى در جمع آورى این کتاب زحمات بى‏شمارى را متحمل شده‏اند. دانشمندانى هم که بعد از او آمده‏اند، در شرح و ترجمه و تحقیق و تدقیق در باره این خطب و مطالبى که در نهج البلاغه است زحمات فراوانى کشیده‏اند، ولى باز هم این کتاب دریاى بى پایانى است که تحقیق و غوص در آن بسیار کم انجام شده است. مى‏توان گفت: اگر بخواهیم همتا و «تلو» ى براى قرآن از کلمات اولیاء اللّه فرض بنمائیم، «نهج البلاغه تالى قرآن مجید است»، زیرا ملهم از قرآن است. کلام خود را به این جمله خاتمه مى‏دهم که: از زوجات رسول خدا صلّى اللّه علیه و آله وقتى مى‏پرسند: خلق رسول اللّه را براى ما بیان کنید. مى‏فرمودند: «کان‏خلقه القرآن»، یعنى خلق رسول اللّه همین قرآن مجید است. و اگر ما هم بخواهیم خلق على بن ابی طالب (سلام اللّه علیه) را ترسیم نمائیم باید بگوئیم خلق او در همین خطبه‏ها و نوشته‏ها و سخنها یافت مى‏شود. ما مسلمین که پیرو قرآن و سنّت رسول اللّه و عترت آن بزرگوار هستیم باید آنچه را که امیر المؤمنین از خلق قرآنى و اسلامى خود ترسیم نموده‏اند مورد توجه قرار بدهیم و عمل کنیم. این کتاب در تمام شئون زندگى براى ما سخن مى‏گوید. انسانى را براى ما ترسیم میکند که پارساى شب و شیر روز است. عابدى است که در عبادت در نهایت خضوع و بندگى، و در صحنه نبرد، بزرگترین مجاهد فى سبیل اللّه است. این کتاب نمونه‏اى از صفات و ملکات و علوم على (علیه السلام) در تمام مسائل زندگى (علمى، فلسفى، معارف الهى، مسائل اجتماعى و اقتصادى) است. امید است بتوانیم با آشنائى با این کتاب بعنوان تفسیرى از قرآن مجید براى اعتلاى مادّى و معنوى مسلمین بکوشیم، و این کتاب را سرمشق زندگى قرار دهیم تا منشأ اخوّت و برادرى بیشتر، و صفا و صمیمیّت افزونتر بین مسلمین گردد. و بتوانیم در سایه آن و تقوى و نورانیّتى که در ظلّ قرآن از آن مى‏گیریم، کشورهاى اسلامى را به عظمت و سیادت اولیّه برگردانده، دشمنان اسلام را سرکوب کنیم و آنچه را خدا خواسته که عدل و اسلام بر دنیا غالب شود «لیظهره على الدین کله و لو کره المشرکون و لو کره الکافرون» زمینه ظهور دین اسلام را در جهان فراهم کنیم، و زمینه ظهور حضرت مهدى (صلوات اللّه و سلامه علیه) را آماده سازیم، و از زمره کسانى باشیم که زمینه‏ساز عدل جهانى هستند. و اگر آن روز را درک نکردیم بگوئیم: خدایا ما از زمینه سازان حکومت عدل جهانى بوده‏ایم و خواستار آن بر مبناى این که هر کس چیزى را بخواهد و دوست داشته باشد با نیّت خود محشور مى‏شود «النّاس یحشرون على نیّاتهم» مأجور باشیم. پروردگارا، به ما توفیق درک معارف و مطالب نهج البلاغه را عنایت فرما. خداوندا، مسلمین را در سایه برادرى و اخوّت و انسجام بیشتر به عظمت و اعتلاى دیرینه خود برگردان...

                                                                                                                                         محمدرضا مهدوى کنى